پیشنهادهایی به‌جای ممنوع‌الچاپ، ممنوع‌الکار و …
یدالله گودرزی در نوشتاری به ظرفیت زبان فارسی در واژه‌سازی اشاره کرده و به اضافه مقلوب به عنوان یکی از شگردهای واژه‌سازی پرداخته است.
این شاعر و ترانه‌سرا در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: یکی از ظرفیت‌های ارزشمندِ زبان فارسی برای واژه‌سازی و آفریدنِ اصطلاحاتِ نو، قدرتِ ترکیب‌سازیِ زبان فارسی است.
می‌توان به راحتی، دو واژه را ترکیب کرد و به شرط آگاهی و دانایی، واژه و ترکیبی تازه و مطابق قاعده ساخت.
قاعده «قلب» یا برعکس‌سازی یکی از شیوه‌های ساختِ ترکیب در زبان فارسی است که به شکل‌های گوناگون از این شگرد استفاده شده و به آن «اضافه مقلوب» هم گفته می‌شود؛ برای مثال «کارمزد»، «دستمزد»، «بلندپرواز» و «بزرگراه» از این‌گونه است. این ترکیب‌ها در اصل مزدِ کار، مزد دست، پرواز بلند و راهِ بزرگ بوده‌اند. این شگرد برای ساخت ترکیب‌های تازه و درست بسیار راه‌گشاست.
شوربختانه برخی ترکیباتِ نادرستی از روی ناآگاهی ساخته‌اند و قواعد زبان عربی را بر سر واژه‌های فارسی آورده‌اند که نادرست است، ترکیباتی مثل «ممنوع‌الچاپ»، «ممنوع‌الکار» و «جاویدالاثر» که کاملا اشتباه هستند، از قاعده اضافه مقلوب می‌توان بهره برد و ترکیباتی درست، معادل آن‌ها ساخت.
«چاپْ ممنوع» به جای ممنوع‌الچاپ،
«اثرجاوید» به جای جاویدالاثر،
«کارممنوع» به جای ممنوع‌الکار و
«ورودممنوع» به جای ممنوع‌الورود.
انتهای پیام
نظرات بسته شده است.