تهیه نقشه ژنوم تک‌شاخ آسیایی؛ امید تازه برای نجات یکی از نادرترین پستانداران جهان
در‌حال‌حاضر، مدرک قطعی برای اثبات یا رد وجود سائولای زنده وجود ندارد. آخرین مدرک موجود از تک‌شاخ آسیایی به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد که در آن زمان تصویری از این حیوان توسط دوربین تله‌ای ثبت شد (تصویر فوق). اما از آنجایی که زیستگاه تک‌شاخ نادر در مناطق دورافتاده قرار دارد، سخت است که بگوییم آیا هنوز تعدادی از آن‌ها در طبیعت وجود دارند یا نه. گرچه، نشانه‌ها و اطلاعاتی در دست است که دانشمندان را درباره‌ی تداوم حیات احتمالی آن‌ها در طبیعت، امیدوار می‌کند.
دانشمندان به‌تازگی به اطلاعات جدید و مهمی دست پیدا کرده‌اند: نقشه کامل ژنوم سائولا. این دستاورد به آن‌ها کمک می‌کند اطلاعات بیشتری درمورد گونه به دست بیاورند؛ زیرا پیش از این تقریبا هیچ اطلاعات ژنتیکی درباره‌ی آن‌ها وجود نداشت.
برای دستیابی به اطلاعات ژنتیکی کامل از ۲۶ سائولای مختلف، از بقایای این حیوانات که در خانه‌های شکارچیان پیدا شده بود، استفاده شد. پژوهشگران با تجزیه‌وتحلیل اطلاعات ژنتیکی، متوجه شدند سائولا به دو گروه مختلف تقسیم شده است که ازنظر ژنتیکی تفاوت‌های زیادی با هم دارند. این یافته برای آن‌ها غافلگیرکننده بود، زیرا انتظار نداشتند چنین تفاوت‌های بزرگی در جمعیت‌های مختلف این حیوان وجود داشته باشد.
تقسیم‌شدن جمعیت سائولا به دو گروه مختلف حدود ۵هزار تا ۲۰هزار سال پیش اتفاق افتاد. داده‌ها همچنین نشان دادند سائولاها هیچ‌گاه جمعیت زیادی نداشته‌اند و تعداد کلی آن‌ها در ده‌هزار سال گذشته از ۵هزار عدد فراتر نرفته است.
بیشتر بخوانید
جمعیت سائولاها کوچک بوده و تنوع ژنتیکی آن‌ها کاهش یافته؛ اما این کاهش در دو گروه مختلف سائولا به‌طور متفاوتی رخ داده است. اگر روزی بتوان این دو گروه را دوباره با هم ترکیب کرد، شاید تنوع ژنتیکی از دست‌رفته جبران شود.
بهترین شانس برای بقای سائولاها در این است که دو جمعیت مختلف آن‌ها با هم ترکیب شوند. چنین امری ممکن است به کمک برنامه تکثیر در اسارت محقق شود؛ اما مشکل اینجا است که اول باید این حیوانات را پیدا کنیم.
اگر دانشمندان بتوانند حداقل دوازده سائولا را (ترجیحا از هر دو جمعیت مختلف) جمع کنند تا جمعیت جدیدی از سائولاها را تشکیل دهند، طبق مدل‌های علمی، این گونه شانس خوبی برای بقا در درازمدت خواهد داشت.
برای موفقیت در حفظ سائولا، ابتدا باید چند عدد از این حیوانات پیدا و سپس برنامه تکثیر آن‌ها آغاز شود. چنین روشی قبلا در مواردی که گونه‌ها در آستانه انقراض بوده‌اند، موثر بوده است و توانسته از انقراض جلوگیری کند. بنابراین، اکنون باید بدون اسلحه به دنبال تک‌شاخ‌های آسیایی بگردیم.
مطالعه در مجله‌ی Cell منتشر شده است.