سکوت مرگبار در اورست؛ آیا بلندترین قله جهان، گورستان کوهنوردان است؟

شاید معروف‌ترین جسد در اورست «مرد چکمه سبز» باشد که در سال ۱۹۹۶ جان باخت. برخی شواهد حاکی از آن‌اند که او تسوانگ پالجور، کوهنورد برجسته‌ی اهل هند بوده است. در طول صعود او، کولاکی سخت رخ داد و مرد چکمه سبز از گروهش جدا شد. او نزدیک غاری جان باخت که همه‌ی کوهنوردان باید هنگام صعود از آنجا عبور کنند.

برای مدت طولانی، کوهنوردان از چکمه‌های سبز به‌عنوان یکی از نشانه‌های مسیر استفاده می‌کردند تا تخمین بزنند چقدر با قله فاصله دارند. سرانجام در سال ۲۰۱۴، یک هیئت چینی جسد او را به مکانی انتقال داد که توجه کمتری را به خود جلب می‌کرد.

سال ۲۰۰۶، دیوید شارپ، کوهنورد انگلیسی، سرنوشتی مشابه مرد چکمه سبز پیدا کرد. او در همان غار بدنام توقف کرد تا استراحت کند؛ اما بدنش همان جا یخ زد: او تا ساعت‌ها زنده بود ولی نمی‌توانست حرکت کند.

یکی از تلخ‌ترین جنبه‌های مرگ شارپ این بود که بیش از ۴۰ کوهنورد از کنار او گذشتند؛ درحالی‌که او نشسته و از سرما در حال مرگ بود. گویی اغلب عابران تصور می‌کردند شارپ همان مرد چکمه سبز است. در نهایت برخی کوهنوردان صدای ناله‌های ضعیفی را شنیدند، اما تا زمانی که خودشان را به او برسانند و کمک کنند بایستد، دیگر خیلی دیر شده بود.

داستان فرانسیس آرسنتیو نیز به همان اندازه دوستداران کوه را در غم و تفکر فرو می‌برد: سال ۱۹۹۸، فرانسیس و همسرش سرژ بدون اکسیژن کمکی راهی صعود اورست بودند. فرانسیس در مسیر پایین آمدن از کوه دچار مشکل شد و سرژ نتوانست به‌تنهایی او را حمل کند. سرژ به‌ناچار همسرش را رها کرد و به دنبال کمک رفت، اما هنگامی که بازگشت، فرانسیس رو به مرگ بود.

در سال ۲۰۰۷، ایان وودال، کوهنورد بریتانیایی، به اورست بازگشت تا اجساد سه کوهنورد از جمله فرانسیس را دفن کند. وودال از جمله کسانی بود که در صعود اولیه‌اش به اورست، از کنار فرانسیس آسیب‌دیده رد شده بود. او هنوز اولین کلمات فرانسیس را به یاد داشت: «مرا پشت سر نگذار و نرو.»

اما واقعیت تلخ این بود که وودال نمی‌توانست بدون به خطر انداختن جان خود یا اعضای تیمش، کاری برای او انجام دهد. پس مجبور شد فرانسیس را تنها رها کند تا در تنهایی جان دهد. وودال بعدها درباره‌ی این تصمیم دشوار گفت:

کنار آمدن با این احساس درماندگی خیلی سخت بود و هرگز از یادم نمی‌رود.

اجساد دیگری نیز در اورست به شهرت رسیده‌اند، از جمله «آلمانی»، «مرد سلام‌دهنده»، «جسد آبشار یخی» و «زیبای خفته». هرکدام از این اجساد داستان‌های خود را دارند، داستان‌هایی از امید، تلاش و سرنوشتی تراژیک.

سال ۲۰۲۳، کوهنورد استرالیایی، جیسون کنیسون، نزدیک قله جان باخت. او قبل از مرگش به‌صورت کتبی درخواست کرده بود که اگر در طول صعود جانش را از دست داد، جسدش در کوه رها شود. بااین‌حال، نام او در فهرست برنامه‌ی پاک‌سازی سال ۲۰۲۴ قرار گرفت، که نشان‌دهنده‌ی تغییر نگرش نپال و چین نسبت به اجساد رهاشده در اورست است.

عبور از کنار جسدهایی که در اورست به حال خود رها شده‌اند، می‌تواند تجربه‌ای بسیار دردناک باشد. آلن آرنت می‌گوید:

دیدن یک جسد در اورست از برخی جهات به دیدن یک تصادف وحشتناک خودرو شباهت دارد. شما هرگز با سرعت راهتان را ادامه نمی‌دهید و به خانه نمی‌روید. با احترام سرعت خود را کم می‌کنید، یا برای آن شخص دعا می‌کنید و سپس ادامه می‌دهید.

اما این برخوردها تأثیرات روانی عمیقی بر کوهنوردان می‌گذارد. سرگرد ادیتیا کارکی از ارتش نپال توضیح می‌دهد:

دیدن جسدها در اورست وحشتناک است. سال گذشته، بسیاری از داوطلبانی که به سمت قله در حرکت بودند، با عبور از کنار کشته‌شدگان حیران، آشفته و افسرده شدند. این تجربه می‌تواند اثرات منفی طولانی‌مدتی داشته باشد و بر سلامت آن‌ها تأثیر بگذارد.

بسیاری از کوهنوردان گزارش می‌دهند که با دیدن اجساد، خطرات راه را عمیق‌تر حس می‌کنند و در مورد تصمیمشان برای ادامه‌ی مسیر دچار تردید می‌شوند. برخی دیگر می‌گویند که این اجساد به آن‌ها انگیزه می‌دهد تا بیشتر مراقب خود باشند و تصمیمات محتاطانه‌تری بگیرند.

این سؤالات بخشی از بحث‌های گسترده‌تر اخلاق کوهنوردی و مدیریت اورست هستند که در سال‌های اخیر در مجامع بین‌المللی ورزشی جدی‌تر مطرح می‌شوند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای برای پاک‌سازی کوه اورست از زباله‌ها و اجساد رهاشده انجام شده است. از سال ۲۰۱۹، دولت‌های نپال و چین مجموعه برنامه‌هایی را در این راستا تنظیم کردند؛ اما سال ۲۰۲۴ اولین باری بود که مقامات نپالی به‌طور خاص وارد عمل شدند.