لاریجانی: ایران در مسیر مرجعیت اخلاق پزشکی اسلامی قرار دارد

باقر لاریجانی سه‌شنبه ۲۷ آبان در دوازدهمین کنگره سالانه اخلاق پزشکی ایران و نهمین کنگره اخلاق پرستاری در سالن همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان، اظهار کرد: در سال‌های اخیر تلاش‌های وسیعی در حوزه آموزش و نهادینه‌سازی اخلاق پزشکی در نظام سلامت انجام شده است. ما دارای تاریخ و فرهنگ ارزشمندی در زمینه اخلاق پزشکی هستیم و در دهه‌های اخیر فاصله میان پژوهش، آموزش و کاربردهای عملی کاهش یافته و رویکردی منسجم در کشور دنبال شده است.

وی با بیان اینکه ملاحظات اخلاقی اکنون در بسیاری از برنامه‌های علمی و آموزشی نظام سلامت جایگاه دارد، گفت: منشور حقوق بیمار امروز در تمام واحدهای درمانی در دسترس است. از سال ۱۳۷۰ که مرکز اخلاق پزشکی در وزارت بهداشت تأسیس شد، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده که شامل انتشار مجلات تخصصی، فعال شدن مراکز دانشگاهی، ایجاد دوره‌های آموزشی و راه‌اندازی رشته‌های تحصیلات تکمیلی متناسب با فرهنگ اسلامی است.

لاریجانی در ادامه افزود: در سال‌های اخیر حضور ایران در عرصه‌های بین‌المللی اخلاق پزشکی جدی‌تر شده و کرسی یونسکو و مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت در کشور فعال شده‌اند. در حوزه زیرساخت‌ها نیز تدوین اسناد راهبردی، تهیه راهنماهای بالینی، تولید منابع علمی و ورود اخلاق به سیاستگذاری سلامت به‌طور جدی پیگیری شده است.

وی با اشاره به فعالیت کمیته‌های اخلاق در پژوهش، راه‌اندازی سامانه ملی اخلاق در پژوهش و ایجاد رشته‌های جدید در اخلاق زیستی، گفت: امروز هیچ پروژه انسانی یا حیوانی بدون عبور از این سامانه در کشور تصویب نمی‌شود. استفاده از روش‌های نوین آموزشی، ظرفیت‌سازی برای تربیت متخصصان اخلاق و تدوین درسنامه‌های معتبر از دیگر اقدامات مهم کشور در این حوزه است.

او ادامه داد: تاکنون دو سند راهبردی اخلاق پزشکی تدوین شده و در برنامه تحول آموزش پزشکی نیز بسته‌ای ویژه اخلاق پزشکی پیش‌بینی شده بود. ایران در حوزه اخلاق پژوهش از کشورهای پیشرو منطقه است و حتی در دوران کرونا پروژه‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته بررسی می‌شدند. همچنین کشور ما در پروژه‌های سازمان جهانی بهداشت درباره اخلاق اپیدمی‌ها مشارکت داشته است.

لاریجانی با اشاره به انتشار ویرایش سوم کتاب «اخلاق و ملاحظات اخلاقی» و تدوین درسنامه‌های متعدد برای دانشجویان، تصریح کرد: یکی از کارهای اساسی سال‌های اخیر تهیه «دایرهالمعارف اخلاق پزشکی اسلامی» با مشارکت ۱۵۰ نویسنده و شامل ۱۱۰ مدخل است که نسخه انگلیسی آن نیز حدود ۵۰ درصد پیشرفت داشته و قرار است در سمینار پزشکان شیعه رونمایی شود.

وی به چالش‌های اخلاقی امروز نیز اشاره کرد و گفت: جنگ و نسل‌کشی در غزه، تحول فناوری‌های نو مانند هوش مصنوعی در پزشکی، گسترش فضای مجازی، پیشرفت‌های پزشکی فردمحور، داده‌های ژنومیک، چاپ زیستی اندام‌ها و روند سالمندی جامعه، همگی مسائل مهمی هستند که نیازمند توجه جدی اخلاق پزشکی‌اند.

لاریجانی ادامه داد: پروژه بزرگ هوش مصنوعی در تشخیص و درمان دیابت و پروژه وسیع فارماکوژنومیک ایرانیان با بررسی شش‌هزار بیمار، نمونه‌هایی از حرکت کشور به‌سمت پزشکی شخصی است. این تحولات مباحث اخلاقی پیچیده‌ای همچون امنیت داده‌ها، عدالت در دسترسی و نظارت دقیق را ضروری می‌کند.

وی با بیان ضرورت توجه به چالش‌های اخلاقی چاپ زیستی، مراقبت از سالمندان، شناخت بهتر آلزایمر، مراقبت‌های پایان عمر و مباحث حقوق جنین و تغییر جنسیت، گفت: این حوزه‌ها نیازمند تدوین راهنماهای دقیق هستند.

رئیس مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی تأکید کرد: ادغام پژوهش و ارائه خدمات، گسترش تعاملات بین‌المللی و تثبیت مرجعیت اخلاق پزشکی اسلامی هدف ماست و باید تلاش کنیم ایران را به‌عنوان مرجع اصلی اخلاق پزشکی در جهان اسلام معرفی کنیم.

انتهای پیام